Czym jest cholesterol całkowity – LDL i HDL. Co jeść i jak obniżyć wysoki cholesterol?

Cholesterol jest związkiem chemicznym potrzebnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Jest ważnym budulcowym składnikiem błon komórkowych i kwasów żółciowych. Występuje w tkankach i w osoczu krwi. Reguluje on również układ hormonalny oraz płciowy. Cholesterol jest głównym substratem przy syntezie hormonów steroidowych.

Mimo, że cholesterol sam w sobie jest dobry i potrzebny ludzkiemu organizmowi, jednak nadmiar cholesterolu może prowadzić do chorób układu sercowo-naczyniowego oraz może niestety zwiększać ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Poniżej w artykule, dowiemy się co to jest cholesterol, jakie wyróżniamy jego typy i co się z tym wiąże.

Opiszemy funkcje cholesterolów, a także zaproponujemy jak obniżyć hipercholesterolemię oraz co jeść i jak zbić cholesterol, by utrzymać prawidłowy poziom tłuszczy w organizmie. Wyjaśniamy jaki jest wysoki cholesterol, kiedy się martwić, a kiedy nie, w czym pomoże cholesterol norma, którą również zamieścimy. Artykuł napisany został w celu informacyjnym.

Cholesterol całkowity

Cholesterol całkowity to łączny poziom cholesterolu, w który wchodzi cholesterol spożywany z pokarmem, czyli egzogenny oraz cholesterol produkowany w organizmie człowieka, czyli endogenny.

Ten endogenny może być syntezowany w każdej komórce człowieka, jednak głównie zachodzi to w wątrobie, jelitach oraz skórze. Cholesterol całkowity dzieli się ze względu na gęstość upakowania komórek tłuszczowych niesionych przez kompleksy białkowe zwane lipoproteinami, które transportują cząsteczki do komórek w celu ich rozkładu, ponieważ cholesterol nie jest rozpuszczalny w krwi i płynach obwodowych.

Cholesterol całkowity dzieli się na: cholersterol LDL (low density lipoprotein – niskiej gęstości), HDL (high density lipoprotein – wysokiej gęstości) oraz trójglicerydy – frakcja lipidów, którą transportuje cholesterol VLDL (very low density lipoprotein) z wątroby do komórek. W komórkach, trójglicerydy są spożytkowane jako źródło energii.

Jeśli spożycie kaloryczne jest większe od zużycia energetycznego, trójglicerydy odkładają się w komórkach tłuszczowych tworząc warstwę tkanki tłuszczowej. Transport cholesterolu z wątroby do tkanek to kompleksowy proces i zachodzi ciągła wymiana składników.

Cząsteczka cholesterolu VLDL, która jest produkowana przez wątrobę i przechwycona przez trójglicerydy, w efekcie intensywnych wymian składników aktywnych wyodrębnia się przejściowa forma lipoprotein o pośredniej gęstości – IDL (intermediate density lipoprotein), która następnie zmienia się w LDL cholesterol nie HDL i swobodnie przenika do komórek.

Cholesterol LDL

Cholesterol LDL to tak zwany „zły” cholesterol, który w nadmiarze odkłada się na ścianach naczyń krwionośnych, co skutkuje zwężeniem ich światła i utrudnia swobodny przepływ krwi. Konsekwencjami domkniętych żył lub tętnic mogą być choroby układu krążenia, które następnie mogą przyczyniać się do chorób sercowo-naczyniowych i chorób naczyń mózgowych lub obwodowych.

Podwyższony poziom cholesterolu LDL może powodować choroby takie jak: udar mózgu, zawał serca, miażdżyca i choroby niedokrwiennej serca, które są efektem powstawania blaszek miażdżycowych przez zgromadzony tłuszcz w tętnicach wieńcowych. Dodatkowym ryzykiem zbyt wysokiego stężenia cholesterolu może być niewydolność nerek i choroby nerek.

Cholesterol HDL

Cholesterol HDL to tak zwany „dobry” cholesterol, którego parametr jest wyodrębniany z cholesterolu całkowitego. Jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, układu krążenia i układu hormonalnego. Transportowany jest on do wątroby, gdzie ulega rozkładowi i jest wypłukiwany z organizmu.

Wysokie stężenie cholesterolu HDL może obniżać ryzyko chorób układu tętniczo-żylnego i ryzyko chorób serca – w przeciwieństwie do cholesterolu LDL, który w nadmiarze jest szkodliwy. Jego stężenie i jego nadmiar nie jest czynnikiem ryzyka miażdżycy, ani innej choroby układu krwionośnego. Najlepszym poziomem cholesterolu we krwi jest: wysokie stężenie HDL wraz z niskim stężeniem LDL.

Nowe normy cholesterolu

Stężenie cholesterolu całkowitego to badanie, które umożliwi określenie wstępnego ryzyka występowania chorób sercowo-naczyniowych takich jak: choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu lub niedokrwienie kończyn dolnych.

Badanie poziomu cholesterolu całkowitego jest skuteczne również w diagnostyce zaburzeń metabolicznych, które może określić zaburzenia gospodarki lipidowej, choroby wątroby oraz anomalie w przewodzie pokarmowym. Badanie cholesterolu powinno się wykonywać raz do roku i nie rzadziej niż co dwa lata.

Osoby, u których występują dodatkowe czynniki ryzyka takie jak: cukrzyca, nadwaga lub otyłość, problemy z tarczycą, długotrwałe i nadmierne palenie wyrobów tytoniowych, poprzednie zawały serca lub choroby układu naczyniowego powinny badać poziom cholesterolu całkowitego znacznie częściej.

Oznaczanie stężenia cholesterolu bada się podczas rutynowych poborów krwi. Wykorzystuje się do tego krew najczęściej z palca lub ramienia.Przed badaniem poziomu cholesterolu zaleca się być na czczo i przed przyjęciem porannej porcji leków, a jedyne płyny, które mogą być spożywane to woda.

Poniżej przedstawiamy nowe normy cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL, które odpowiedzą na najczęściej zadawane pytanie: cholesterol 300 czy to dużo. Warto zwrócić uwagę, że poniższe parametry będą się nieco różnić ze względu na personalne parametry takie jak: wiek, płeć, tryb życia, dziedziczność chorób oraz historię medyczną.

Jak obniżyć cholesterol?

Nieprawidłowy styl życia, niewłaściwa dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność i słodycze, palenie papierosów i brak ruchu może powodować podwyższony cholesterol, co w dalszych konsekwencjach może skutkować nadciśnieniem tętniczym lub innymi nieprzyjemnymi konsekwencjami, które mogą ograniczyć naszą sprawność i radość z życia. W celu obniżenia złego cholesterolu istnieje wiele sprawdzonych metod.

Aktywność fizyczna, dieta, ograniczenie spożywania alkoholu i rzucenie palenia są kluczowe, aby otrzymać właściwy poziom cholesterolu i poziom trójglicerydów. Poniżej opisujemy sposoby, które pozwolą na usunięcie nadmiaru cholesterolu. Warto jest jednak zaczerpnąć rady lekarza, ponieważ badanie cholesterolu może wskazać bardzo wysoki jego poziom i oprócz zastosowania diety oraz ruchu, konieczne będzie leczenie farmakologiczne.

Wysoki cholesterol – co jeść, tabela

Istotną kwestią w diecie na obniżenie cholesterolu są kwasy tłuszczowe. Wyróżniamy kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone. Posiłki dla osób, których poziom cholesterolu całkowitego przekroczył normę, powinny ograniczyć spożywanie kwasów tłuszczowych nasyconych do minimum, a skupić się na dostarczaniu organizmowi więcej kwasów nienasyconych. Warto tu jednak zaznaczyć, mimo że tłuszcze trans są podgrupą tłuszczy nienasyconych, nie są one zdrowe dla organizmu. Są to przemysłowo utwardzone tłuszcze roślinne i znaleźć je można między innymi: w maśle, ale także w baraninie i wołowinie.

Dieta na cholesterol, dla osób, których oznaczenie stężenia cholesterolu LDL jest wysokie powinna być bogata w warzywa i owoce oraz chude mięsa, takie jak: ryby morskie, które są bogate w kwasy omega oraz drób – kurczak, indyk. Produkty bogate w błonnik, które są też bardzo sycące – płatki owsiane, rośliny strączkowe, kasze, razowe makarony oraz ryż. Zaleca się spożywanie pieczywa pełnoziarnistego, co obniża cholesterol.

Tłuszcze zwierzęce powinny zostać zastąpione na zdrowe oleje roślinne, takie jak: oliwa z oliwy lub olej z rzepaku. Jako przekąski między posiłkami osoby, które przejawiają podwyższone stężenie cholesterolu powinny wybierać orzechy, nasiona lub suszone owoce. Biała i zielona herbata również wspomagają utrzymanie dobrego poziomu cholesterolu.

Tabletki na cholesterol – czy warto je brać i kiedy należy po nie sięgnąć?

Środkami używanymi w obniżaniu hipercholesterolemii są statyny – inhibitory reduktazy HMG-CoA, które znacznie obniżają jego poziom we krwi przy regularnym ich stosowaniu. Są to jednak lekarstwa przepisywane tylko i wyłącznie na receptę, w momencie kiedy cholesterol LDL i cholesterol całkowity jest bardzo wysoki.

Obecnie na rynku farmaceutycznym pojawiły się także leki na zły cholesterol nowej generacji i zawierają fibraty, ezetymiby oraz żywice jonowymienne. Są to inhibitory PCSK9 i są one dostępne w postaci zastrzyku, który przyjmuje się raz na dwa lub cztery tygodnie. Ta metoda nie należy jednak do tanich. Przed przystąpieniem do stosowania jakichkolwiek leków, warto jest skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Na półkach w aptece znaleźć można również suplementy diety, które nie zawierają statyn i można je dostać bez recepty. Ich kompozycja zawiera głównie wyciągi z ziół oraz witaminy z grupy B i C. Najpopularniejszymi naturalnymi składnikami kapsułek są takie zioła jak: ziele z karczocha, ostropest plamisty, imbir i czosnek pospolity. Przed przystąpieniem do stosowania suplementów diety warto zapytać się farmaceuty lub przeczytać ulotkę, która wyjaśnia jak prawidłowo stosować produkt.

Leki na cholesterol i suplementy diety na zredukowanie złych tłuszczy w organizmie powinny brać osoby, które wykazały wysoki wskaźnik hipercholesterolemii lub te, które posiadają obciążenie genetyczne oraz w ich historii medycznej pojawiały się już problemy sercowo-naczyniowe.

Osoby zmagające się z nadwagą lub otyłością i te, które prowadzą siedzący tryb życia lub spożywają wysoko przetworzoną żywność typu fast food lub słodycze w wielkich ilościach, również powinny wziąć pod uwagę stosowanie preparatów, które zawierają naturalne wyciągi ziół, a także rozważyć badania lekarskie i zmianę trybu życia. Zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć.